Tại Hội nghị tham vấn quốc tế về quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 được Bộ Công thương tổ chức mới đây đã có sự tham gia của hơn 60 đại biểu trong nước và quốc tế.
Trong đó, có đại diện Đại sứ quán các nước tại Việt Nam như: Hoa Kỳ, CHLB Đức, Đan Mạch, Úc, Phái đoàn Liên minh châu Âu; các tổ chức quốc tế: Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC), Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Cơ quan Hợp tác Phát triển Đức (GIZ), Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EUROCHAM), Hiệp hội Doanh nghiệp Hoa Kỳ tại Việt Nam (AMCHAM), Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI), Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF), Quỹ Đối tác chuyển dịch năng lượng Đông Nam Á tại Việt Nam (ETP), Liên minh năng lượng vì hành tinh và con người (GEAPP)…
 |
Theo Thứ trưởng Bộ Công thương Đặng Hoàng An, trong thời gian qua, thực hiện nhiệm vụ của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao, Bộ Công Thương đã khẩn trương xây dựng, hoàn thiện dự thảo Quy hoạch điện VIII.
Đây được xem là một quy hoạch ngành rất quan trọng có mục tiêu đảm bảo vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, cung cấp đủ điện ổn định, có chất lượng cao với giá thành hợp lý cho phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững theo các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ Việt Nam.
Đặc biệt, sau khi Việt Nam cam kết đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 tại Hội nghị Thượng đỉnh về biến đổi khí hậu (COP26) và tham gia Chương trình Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), việc hoàn thiện dự thảo Quy hoạch điện VIII càng trở nên thách thức và cần thêm nhiều thời gian để rà soát và đưa ra những điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế.
Dự thảo Quy hoạch điện VIII đã được nghiên cứu, xây dựng một cách bài bản, khoa học, lấy ý kiến rộng rãi, trong đó có các ý kiến từ các đối tác quốc tế, các định chế tài chính song phương và đa phương theo hướng giảm dần sự phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hoá thạch, tập trung gia tăng phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như thuỷ điện, điện gió trên bờ và ngoài khơi, điện mặt trời và sinh khối…. giảm phát thải khí nhà kính.
Theo Thứ trưởng Đặng Hoàng An, Việt Nam kiên định mục tiêu phát triển xanh và bền vững, do đó ưu tiên phát triển nguồn năng lượng xanh, sạch như năng lượng tái tạo (mặt trời, gió), năng lượng mới (Amoniac, Hydro)…; giảm nguồn điện dùng nhiên liệu hoá thạch như than, khí…
 |
||
Một đoạn đường dây 500 kV mạch 3
|
Đánh giá rất cao sự chủ động, nỗ lực của Việt Nam trong việc phát triển ngành năng lượng theo hướng xanh, bền vững, giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu; phù hợp với các cam kết quốc tế, đặc biệt là cam kết tại COP26, bà Melissa Bishop – Đại biện lâm thời, Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam và bà Kristina Buenda – Trưởng bộ phận hợp tác phát triển, Liên minh châu Âu tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam đã có những bước đi tiên phong hướng tới quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch bằng cách trở thành một trong những quốc gia đầu tiên trên thế giới cam kết tham gia Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP), đặc biệt đã ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió; không phát triển mới các nhà máy nhiệt điện than; phát triển đồng bộ hệ thống truyền tải điện và hệ thống pin lưu trữ; khuyến khích mạnh mẽ khối tư nhân tham gia đầu tư.
Đại diện Mỹ và EU cũng đánh giá cao và ủng hộ dự thảo Quy hoạch điện VIII theo hướng mở rất linh hoạt, dễ điều chỉnh, mang tính hiệu quả cao khi thực thi, gắn liền với quá trình chuyển đổi năng lượng tại Việt Nam.
“Chống biến đổi khí hậu là ưu tiên chung của Hoa Kỳ và Việt Nam, và Hoa Kỳ mong muốn thực hiện cam kết hỗ trợ các mục tiêu khí hậu của Việt Nam. Hoa Kỳ đang cung cấp hỗ trợ kỹ thuật về xây dựng chính sách và khung pháp lý để hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng sạch của Việt Nam và sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam thực hiện thành công PDP8 và Thỏa thuận mua bán điện trực tiếp khi được phê duyệt”, bà Melissa Bishop chia sẻ.
Ông Santiago Alfonso, Trưởng bộ phận hợp tác kinh tế, Đại sứ quán Đức tại Việt Nam cho biết, Đức ủng hộ các nỗ lực của Bộ Công Thương trong việc xây dựng Quy hoạch Điện VIII. Đức cũng đề xuất Việt Nam nên tận dụng khuôn khổ sẵn có của Nhóm Đối tác Năng lượng Việt Nam (VEPG) để hỗ trợ, lồng ghép các hoạt động của JETP.
Đại diện Đại sứ quán Anh cũng cho rằng, việc sớm công bố thông tin Quy hoạch điện VIII là một bước quan trọng để tăng cường khả năng dự đoán cho các nhà phát triển và nhà đầu tư trong các dự án năng lượng xanh, nhằm thực hiện các mục tiêu chuyển đổi năng lượng của Việt Nam và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về năng lượng sạch, giá cả phải chăng.
Góp ý kiến về nguồn vốn, bà Chiaria Odetta Rogate chuyên gia năng lượng cao cấp của Ngân hàng thế giới (WB) khuyến nghị, nhu cầu về nguồn của Việt Nam cho phát triển nguồn và lưới điện là rất lớn. Vấn đề truyền tải điện cần đáp ứng được các yêu cầu về kỹ thuật, thương mại và an toàn. Vì vậy, WB đề xuất Việt Nam cần cải thiện môi trường đầu tư trong nước và quốc tế để có thể tiếp cận được các nguồn vốn vay.
Nhận xét, Quy hoạch điện VIII được xây dựng với nhiều thách thức để đáp ứng nhiều yêu cầu, bao gồm đảm bảo an ninh năng lượng và khả năng chi trả đồng thời đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, ông Keiju Mitsuhashi, Phó giám đốc Quốc gia, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) cho biết, ADB sẵn sàng xem xét tài trợ từ Chính phủ và ngoài Chính phủ để tăng cường hệ thống lưới điện truyền tải với các dịch vụ phụ trợ nhằm đảm bảo sự ổn định của lưới điện với nhiều năng lượng tái tạo hơn.
ADB hoan nghênh định hướng về nghiên cứu xây dựng cơ chế đấu thầu/đấu giá với các dự án và sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam triển khai các dự án thí điểm hệ thống lưu trữ năng lượng bằng pin (BESS) để kiểm soát tần số và giảm giờ cao điểm; dự án thí điểm điều chỉnh phụ tải phía người dùng (DR), đặc biệt là ở khu vực phía Bắc nơi có nguy cơ thiếu điện cao.
Nhiều đại diện các tổ chức quốc tế cũng hoan nghênh định hướng xây dựng ngành công nghiệp năng lượng tái tạo của Việt Nam, xây dựng chuỗi cung ứng về năng lượng tái tạo, năng lượng mới (hydro xanh, amoniac xanh) phục vụ trong nước và xuất khẩu của Việt Nam. Đồng thời, đề nghị Việt Nam sớm phê duyệt Quy hoạch điện VIII nhằm thu hút đầu tư vào sản xuất điện phục vụ cho nền kinh tế.
Theo Thứ trưởng Đặng Hoàng An, để đạt được mục tiêu đề ra, Việt Nam mong muốn các đối tác nước ngoài tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong việc chuyển giao công nghệ; Hỗ trợ về nguồn tài chính (các định chế tài chính cần nghiên cứu các gói hỗ trợ vốn giá rẻ để doanh nghiệp, người dân dễ tiếp cận); công tác đào tạo và quản trị.
Tại cuộc họp Hội đồng thẩm định kết quả rà soát, hoàn thiện Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII), chiều 4/5, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho rằng, Quy hoạch điện VIII cần bổ sung những điểm mới về tư duy, tiến bộ khoa học-công nghệ nhằm giải quyết các thách thức đặt ra trong ứng phó biến đổi khí hậu, giảm phát thải ròng khí nhà kính bằng 0 (net zero), chuyển đổi sang năng lượng tái tạo, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, đánh thuế carbon với hàng hoá sản xuất sử dụng năng lượng hoá thạch… Bởi đây là xu thế tất yếu, cơ hội để Việt Nam hội nhập, chuyển đổi thành công nền kinh tế, tạo được ưu thế trên thị trường thương mại tự do, lấy lợi ích quốc gia, dân tộc trên hết.
Đối với các kịch bản được nêu trong Quy hoạch, Phó Thủ tướng đề nghị làm rõ hơn tính khả thi về công nghệ, hiệu quả tổng thể (nguồn điện, an toàn hệ thống truyền tải, phụ tải…), giải pháp và cơ chế đáp ứng nhu cầu sử dụng điện của các trung tâm công nghiệp, cụm kinh tế trọng điểm, người dân…, nhất là trường hợp nhu cầu sử dụng điện tăng đột biến, không có trong quy hoạch.
Theo Phó thủ tướng, trong trường hợp nhu cầu sử dụng điện sinh hoạt tăng lên, hoặc để đạt mục tiêu cấp điện cho 100% người dân thì cần có cơ chế phù hợp cho điện áp mái, hoặc cơ chế sản xuất và tiêu thụ năng lượng tái tạo tại chỗ cho các doanh nghiệp sản xuất.
Nhấn mạnh quan điểm “đầu tư cho nguồn điện để dẫn dắt kinh tế, định hướng phát triển các khu công nghiệp, cụm kinh tế”, Phó Thủ tướng cho rằng, Quy hoạch phải có tiêu chí, “công cụ” để xác định kế hoạch chi tiết về lộ trình, địa điểm, nhu cầu sử dụng điện, Dự án ưu tiên… dựa trên hiệu quả kinh tế; tính tối ưu tổng thể giữa nguồn, hạ tầng truyền tải và phụ tải; giải pháp tiêu thụ điện linh hoạt; sự phát triển các công nghệ mới…
Theo đó, Quy hoạch điện VIII phải đặt trong mối quan hệ tương tác với quy hoạch phát triển các khu công nghiệp, tích hợp trong quy hoạch sử dụng đất, có cơ chế lựa chọn nhà đầu tư có năng lực, thu hút nguồn vốn đầu tư công, đầu tư tư nhân (trong nước và nước ngoài) trong phát triển nguồn điện nhưng vẫn phải bảo đảm an ninh, quốc phòng.
Trong phát triển hạ tầng truyền tải, Phó Thủ tướng cho rằng cần thúc đẩy hợp tác công tư, “đầu tư công quản trị tư, đầu tư tư quản trị công”, nghiên cứu phương án bán điện trực tiếp… “bảo đảm an ninh năng lượng bằng nhiều nguồn, hạ tầng truyền tải điện”.