Ngày 14-3, Philippines triệu đại sứ Trung Quốc để yêu cầu giải thích điều mà họ gọi là “xâm nhập bất hợp pháp và hiện diện kéo dài” của tàu hải quân Trung Quốc trong vùng biển giữa một số hòn đảo nước này cuối tháng 1.
Bộ Ngoại giao Philippines cho biết tàu trinh sát hải quân Trung Quốc đã đi vào vùng biển Philippines mà không được phép, nán lại từ ngày 29-1 đến ngày 1-2, phớt lờ dù liên tục được yêu cầu rời đi.
Tàu được phát hiện ngoài vùng biển nhóm quần đảo Cuyo, gần Palawan, và đảo Apo ngoài khơi Mindoro, một sự hiện diện mà theo Bộ ngoại giao Philippines là “không phải là hoạt động đi lại vô hại và đã xâm phạm chủ quyền Philippines”.
Thông báo nêu rõ Manila “yêu cầu Trung Quốc tôn trọng lãnh thổ và quyền tài phán trên biển của Philippines, tuân thủ luật pháp quốc tế, cụ thể là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) năm 1982, và chỉ đạo các tàu của nước này không được phép đi vào vùng biển của Philippines mà không được mời hoặc không có sự cho phép”.
Hải quân Philippines trên một tàu tuần tra dọc vịnh Manila. Ảnh: Reuters
Bộ Ngoại giao Philippines không thông tin vì sao nước này đợi 6 tuần mới lên tiếng về vụ việc. Theo hãng Reuters, Đại sứ quán Trung Quốc tại Manila và Bộ trưởng Quốc phòng Philippines chưa phản hồi yêu cầu bình luận.
Trung Quốc thường bị các nước phương Tây cáo buộc là có hành vi gây hấn khi triển khai hàng trăm tàu hải cảnh và tàu đánh cá trong vùng đặc quyền kinh tế của các nước láng giềng, làm gián đoạn công việc khai thác năng lượng và đánh bắt hải sản.
Reuters cho rằng việc triển khai tàu hải quân đến những vùng biển mà Trung Quốc không có tuyên bố chủ quyền là hành động rất hiếm. Một quan chức quân sự Philippines nói với hãng AP vụ việc đã dấy lên mức báo động cao hơn vì xảy ra trong lãnh thổ của quốc gia này chứ không phải ở biển Đông.
Lần gần nhất Philippines triệu đại sứ Trung Quốc là vào tháng 4-2021.
Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị hồi tháng 1 khẳng định Bắc Kinh sẽ không dùng sức mạnh để “bắt nạt” các nước láng giềng.