Trong bài phát biểu trước Quốc hội sau khi chính thức nắm quyền điều hành quốc gia lớn nhất khu vực Mỹ Latin, nhà lãnh đạo cánh tả Lula tuyên bố nền dân chủ là bên chiến thắng thực sự trong cuộc bầu cử tổng thống hồi tháng 10-2022 mà ông đã đánh bại người tiền nhiệm Jair Bolsonaro.
Ông Bolsonaro, người đã rời Brazil đến Mỹ vào ngày 30-12-2022 sau khi từ chối nhận thất bại, đã gây sốc khi đưa ra tuyên bố về những yếu kém của cuộc bầu cử. Các tuyên bố của ông Bolsonaro đã thúc đẩy phong trào bạo lực của những người phủ nhận kết quả bầu cử.
Ông Luiz Inacio Lula da Silva (giữa) hôm 1-1-2023 tuyên thệ nhậm chức tổng thống Brazil. Ảnh: Reuters
Ông Lula, người từng bị cáo buộc tham nhũng, cũng đưa ra lời đe dọa ngầm với người tiền nhiệm của mình. Cựu Tổng thống Bolsonaro đang đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý do những tuyên bố chống dân chủ và cách đối phó đại dịch COVID-19 sau khi không còn quyền miễn trừ tổng thống.
Ông Lula nói nhưng không đề cập đến người tiền nhiệm của mình: “Chúng tôi không mang bất kỳ tinh thần trả thù nào đối với những người đã cố gắng khuất phục quốc gia theo kế hoạch cá nhân và ý thức hệ của họ nhưng chúng tôi sẽ đảm bảo luật pháp được thực thi. Những người sai lầm sẽ trả giá cho lỗi lầm của họ”.
Tân tổng thống Brazil được hộ tống sau lễ tuyên thệ nhậm chức. Ảnh: Reuters
Tân Tổng thống Lula cũng cáo buộc chính quyền của ông Bolsonaro phạm tội “diệt chủng” do không phản ứng đúng cách với đại dịch COVID-19, khiến hơn 680.000 người Brazil thiệt mạng. Ông nhấn mạnh: “Trách nhiệm của tội diệt chủng này phải được điều tra và không thể không bị trừng phạt”.
Các kế hoạch của ông Lula hoàn toàn trái ngược với nhiệm kỳ 4 năm của ông Bolsonaro. Ông Bolsonaro từng loại bỏ các biện pháp bảo vệ môi trường ở rừng nhiệt đới Amazon, đưa ra luật kiểm soát súng đạn lỏng lẻo và làm suy yếu các biện pháp bảo vệ người bản địa và dân tộc thiểu số.
Trong khi đó, Tổng thống Lula cho biết ông muốn biến Brazil, một trong những nhà sản xuất lương thực hàng đầu thế giới, thành một siêu cường xanh. Ông Lula cũng giải ngân quỹ Amazon trị giá hàng tỉ USD do Na Uy và Đức tài trợ để hỗ trợ các dự án bền vững, củng cố cam kết chấm dứt nạn phá rừng ở Amazon.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden, người thường bất đồng quan điểm với ông Bolsonaro và không hài lòng với các chính sách môi trường thiếu nỗ lực của ông, đã chúc ông Lula và Phó Tổng thống Geraldo Alckmin thành công.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken viết trên Twitter: “Chúng tôi mong muốn tiếp tục mối quan hệ đối tác mạnh mẽ giữa Mỹ và Brazil trong thương mại, an ninh, sự ổn định, đổi mới và hòa nhập. Đây là một tương lai tươi sáng cho các quốc gia của chúng ta và thế giới”.
Hàng chục ngàn người đã tụ tập để ăn mừng trên đường phố ở thủ đô Brasilia trong lễ nhậm chức của ông Lula. Trong khi đó, một số người ủng hộ ông Bolsonaro cho rằng cuộc bầu cử bị gian lận và kêu gọi đảo chính quân sự để ngăn ông Lula, người từng là tổng thống Brazil giai đoạn 2003-2011, trở lại nắm quyền.