TP HCM có mạng lưới sông ngòi kênh rạch rất đa dạng, phong phú. Đây là nguồn lợi rất lớn mà thiên nhiên đã ban tặng: không chỉ thủy sản, nước cho cây trồng, điều tiết khí hậu… mà còn đem lại thế mạnh không nhỏ cho du lịch và giao thông đường thủy. Đặc biệt, TP HCM có dòng kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè uốn lượn, trải dài qua trung tâm thành phố, hai bên bờ đã được chỉnh trang tương đối sạch đẹp. Tiếc là đến nay, việc khai thác thế mạnh sông nước cũng như những ngành nghề có liên quan đến sông nước ở TP HCM còn hạn chế.
Những con kênh xanh, sạch
Đầu tiên và quan trọng nhất là biến những con kênh trong thành phố thành con kênh xanh, nước sạch, trong. Để làm được như vậy rất khó nhưng không phải không thể, chỉ cần quyết tâm với những giải pháp phù hợp, thiết thực, vừa uyển chuyển vừa kiên quyết cộng với cách làm đến nơi đến chốn. Cụ thể, phải chấm dứt triệt để việc xả rác và các nguồn nước thải khác vào kênh rạch qua việc kịp thời phát hiện, nhắc nhở kèm chế tài xử phạt nghiêm cũng như thường xuyên thực hiện việc vớt rác. Mấu chốt của vấn đề là phải làm sao cho mọi người ý thức được thải rác bừa bãi không chỉ gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm xấu xí bộ mặt thành phố để từ đó chuyển biến tích cực trong nhận thức, thay đổi hành vi và tăng tính tự giác, thúc đẩy những việc làm tốt.
Hiện nay, hai bờ kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè đã có lối đi với cây xanh thảm cỏ rất đẹp mắt, chỉ cần lập bến bãi để hành khách lên xuống sao cho thuận tiện, không để tình trạng giang hồ cát cứ gây lộn xộn, bát nháo, chèo kéo, lừa đảo… Ngoài ra, muốn sạch đẹp một cách toàn diện, cần phải thật mạnh tay với tình trạng thả rông gia súc để phóng uế bừa bãi.
Thành lập các đội tàu thuyền có sức chở phù hợp để tổ chức vận chuyển hành khách và du lịch trên suốt chiều dài của con kênh. Với phương tiện, chỉ cần an toàn sạch sẽ, cùng với sự phục vụ lịch sự, tận tình, chu đáo, hấp dẫn, tạo ra cảnh nhộn nhịp đúng nghĩa trên bến dưới thuyền. Để lưu thông thuận lợi, nên sử dụng loại tàu thuyền nhỏ, thấp, qua được hầu hết các gầm cầu; cầu nào có chiều cao thông thuyền thấp, cần đầu tư nâng lên cho mục đích lâu dài. Đoạn tuyệt với kiểu tạm bợ, chắp vá, manh mún… song song đó là phương châm văn minh, lịch sự, chu đáo, tận tình, thân thiện. Đó là cách quảng bá đơn giản, ít chi phí nhưng sớm đem lại hiệu quả cao.
Dòng kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè uốn lượn, trải dài qua trung tâm thành phốẢnh: Hoàng Triều
Làm đường bộ trên cao
Ngoài những đề xuất trên, nên chăng nghĩ đến việc làm một tuyến đường bộ trên cao chạy theo suốt chiều dài mặt kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè. Việc thi công sẽ thuận lợi và nhanh chóng bởi tiền đền bù giải tỏa ít, nơi tập kết vật tư thiết bị có thể là mặt bằng sẵn có hai bờ kênh. Về chi tiết vốn, kỹ thuật, bề rộng mặt đường, độ cao công trình, khoảng cách để có giao cắt lên xuống, tác động đến cảnh quan sinh thái môi trường, thời gian hoàn thành… sẽ do các nhà chuyên môn phân tích, đánh giá và tính toán cụ thể.
Phải nói trong điều kiện quỹ đất dành cho giao thông ngày càng hạn hẹp, thậm chí gay gắt, tìm thêm nguồn khác là hết sức cần thiết nên việc tận dụng mặt kênh rạch cũng là cách tạo thêm nguồn, rất cần được xem xét một cách nghiêm túc, thấu đáo. Nếu ý tưởng trên được thực hiện và đem lại hiệu quả, cũng nên nhân rộng tương tự ở các kênh rạch khác, giống như đã làm với kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè. Những tuyến đường dọc theo bờ kênh cũng không cần mở hoặc chỉ ở mức độ vừa phải vì đã có đường trên cao, như vậy sẽ giảm đáng kể đền bù giải tỏa – một bài toán vô cùng phức tạp và hóc búa hiện nay.
Cuối cùng, để có được dòng kênh Nhiêu Lộc – Thị Nghè như hiện nay, nhà nước đã phải tốn kém hàng ngàn tỉ đồng, cùng với rất nhiều khó khăn, hệ lụy khác. Vậy nên hãy trân trọng những gì đã bỏ ra, nhất là với những hộ gia đình đã phải giải tỏa di dời nhằm góp phần quan trọng cho việc hình thành con kênh hoành tráng như ngày hôm nay, một tiền đề cho giao thông đường thủy và du lịch cất cánh, cũng như đem lại hình ảnh một thành phố văn minh, lịch sự, hiện đại, thân thiện, hiếu khách, nghĩa tình và đáng sống.
